Co oznacza skrót POChP i czy warto go znać

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (w skrócie POChP) jest jedną z najczęstszych przewlekłych chorób układu oddechowego. Ocenia się, że choruje na nią co 10-osoba powyżej 40 roku życia. Wg danych WHO POChP stanowi trzecią pod względem częstości przyczynę zgonów na świecie. Dlatego wiedza o istnieniu takiej choroby, roli jej wczesnego rozpoznania i leczenia ma ogromne znaczenie. Paradoksalnie, pomimo powszechności POChP, świadomość społeczna istnienia choroby i związanych z nią zagrożeń jest nikła.

Najważniejsze cechy POChP

Najważniejszą - stanowiącą istotę choroby - cechą POChP jest przewlekła i postępująca obturacja dolnych dróg oddechowych. Obturacja oznacza w istocie zwężenie oskrzeli, które upośledza przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Przyczyną zwężenia (obturacji) jest miejscowa reakcja zapalna i zmiany destrukcyjne, rozwijające się w płucach w wyniku narażenia na szkodliwe pyły i gazy, znajdujące się we wdychanym powietrzu.

Oskrzela prawidłowe

Oskrzela zwężone

Najważniejszym źródłem tych szkodliwych czynników jest dym tytoniowy. Dlatego POChP dotyczy głównie palaczy tytoniu i zależy od intensywności oraz długości okresu palenia. Innymi czynnikami wywołującymi POChP są zanieczyszczenia środowiskowe i ekspozycja zawodowa na szkodliwe czynniki. Do najważniejszych objawów POChP należą duszność i kaszel. Kaszel ma charakter przewlekły i może przebiegać z wykrztuszaniem plwociny. Wraz z postępem choroby objawy ulegają stopniowemu nasileniu. Początkowo duszność może pojawiać się tylko podczas większych wysiłków, natomiast w późniejszym okresie choroby pacjent może odczuwać duszność przy niewielkich wysiłkach lub nawet w spoczynku. Choroba może powodować poważne niedotlenienie organizmu. Wywiera także niekorzystny wpływ na czynność innych narządów, m.in. serca. W przebiegu choroby może dochodzić do okresowego nasilenia objawów, określanych mianem zaostrzeń choroby.

Rozpoznanie POChP

POChP przebiega w sposób podstępny. Przez wiele lat może nie wywoływać objawów albo powodować objawy o minimalnym lub niewielkim nasileniu. Chorzy często bagatelizują pierwsze symptomy choroby wychodząc z założenia, że stanowią one naturalną konsekwencję palenia tytoniu. Znaczny odsetek pacjentów decyduje się na zgłoszenie do lekarza dopiero, gdy objawy stają się bardziej dokuczliwe. Prowadzi to do sytuacji, w której rozpoznanie choroby zostaje ustalone po miesiącach lub latach od jej rozpoczęcia. Jest to równoznaczne z tym, że w chwili rozpoznania POChP jest już bardzo zaawansowana. Stwierdza się już wyraźne zaburzenia przepływu powietrza przez dolne drogi oddechowe. Stopniowo nasilające się zaburzenia funkcji układu oddechowego wynikają z faktu, że choroba ma charakter przewlekły i postępujący. Oznacza to, że z każdym rokiem jej trwania, następuje pogorszenie czynności płuc, co jest odczuwane, jako coraz szybsze męczenie się i coraz poważniejsze trudności w oddychaniu.

Przedstawiony powyżej scenariusz uświadamia potrzebę jak najwcześniejszego rozpoznania choroby i podjęcia właściwego leczenia. Należy przy tym podkreślić, że chociaż zastosowanie dostępnych dziś metod leczniczych nie pozwala na całkowite wyleczenie POChP, to jednak choroba ta poddaje się leczeniu. Wczesne rozpoznanie skłania do podjęcia walki z nałogiem palenia oraz zastosowania leczenia, które łagodzi objawy, poprawia funkcję płuc i zmniejsza ryzyko powikłań. Jak najwcześniejsze zaprzestanie palenia pozwala na zmniejszenie tempa pogarszania się czynności płuc i wydłużenie życia. Jedyną dostępną dziś metodą wczesnego rozpoznania choroby jest badanie spirometryczne. Pozwala ono na stwierdzenie charakterystycznych zaburzeń przepływu powietrza (obturacji oskrzeli) nawet u tych pacjentów, którzy nie mają jeszcze wyraźnych objawów klinicznych. Dlatego spirometria odgrywa kluczową rolę we wczesnym rozpoznaniu POChP.